In agro-ecologie wordt deze benadering beschouwd als een fundamentele pijler om de duurzaamheid van landbouwsystemen te garanderen. In dit artikel gaan we dieper in op bodembedekking, de vele voordelen ervan en de verschillende soorten bodembedekking die in agroecologie worden gebruikt.
Wat is bodembedekking in agro-ecologie?
Bodembedekking, in agro-ecologie, bestaat uit het onderhouden van een natuurlijke beschermende laag op de bodem met behulp van planten of organisch materiaal. Deze praktijk verbetert vooral de bodemstructuur en verhoogt het bodemleven, waardoor de bodemvruchtbaarheid behouden blijft, erosie wordt verminderd, water beter wordt vastgehouden en de biodiversiteit wordt bevorderd. In tegenstelling tot conventionele methoden, die de bodem vaak kaal laten tussen de teelten, houdt bodembedekking een constante beschermende laag over het land, wat de algemene gezondheid van het landbouwecosysteem bevordert.
Voordelen van bodembedekking in agro-ecologie
- Minder erosie: Door het bodemoppervlak te beschermen tegen de eroderende werking van water (slecht weer, afspoeling, enz.), helpt bodembedekking de structuur van de bodem te behouden en te voorkomen dat vruchtbare grond verloren gaat. Volgens de Université virtuelle environnement et développement durable vermindert bodembedekking erosie met een factor 1 tot 10, of 10 keer meer afhankelijk van de bedekking.
- Waterbehoud: Bodembedekkers en organische mulch helpen de bodem vochtig te houden door verdamping te beperken, wat essentieel is voor de gezondheid van gewassen, vooral tijdens droge periodes.
- Verbeterde bodemvruchtbaarheid: De afbraak van organisch materiaal dat wordt gebruikt als bodembedekker verrijkt de bodem met essentiële voedingsstoffen, wat de groei van gewassen en de gezondheid van het ecosysteem bevordert. Als gevolg daarvan heeft het ook een positieve invloed op de volgende gewassen door te zorgen voor een gevoede, evenwichtige bodem.
- Bevorderen van biodiversiteit: Agro-ecologische benaderingen verbeteren de biodiversiteit en vergroten de veerkracht, met name door duurzaam bodem- en waterbeheer (Altieri et al. 2015; Barrios et al. 2018). De praktijk van bodembedekking biedt een habitat en voedselbron voor een verscheidenheid aan nuttige organismen, zoals bestuivende insecten en bodemmicro-organismen, en draagt zo bij aan de biodiversiteit van ecosystemen. .
Soorten bodembedekking in agro-ecologie
In agro-ecologie worden verschillende soorten bodembedekking gebruikt, elk met specifieke voordelen voor de gezondheid van bodem en gewas.
- Plantbedekking: Hierbij worden levende planten tussen de hoofdgewassen of op ongebruikte delen van het veld gezaaid. Deze planten werken als een beschermende barrière voor de bodem, verminderen erosie, verbeteren de structuur en stimuleren de biodiversiteit. Peulvruchten helpen ook om stikstof uit de lucht vast te leggen en verrijken de bodem met essentiële voedingsstoffen.
- Bedekking met organisch materiaal: hierbij wordt organisch materiaal zoals stro, hooi, plantenresten of gewasresten gebruikt om het bodemoppervlak te bedekken. Deze organische mulch fungeert als een fysieke barrière tegen erosie, beperkt de verdamping van water en stimuleert organische afbraak, waardoor de bodemvruchtbaarheid wordt verrijkt. Het biedt ook een geschikte habitat voor nuttige bodemorganismen (micro-organismen, insecten, regenwormen, enz.).
Er zijn ook twee andere soorten bodembedekking:
- Blijvende bodembedekking: Een doorlopende bodembedekking houdt in dat er het hele jaar door levende vegetatie op de bodem aanwezig is, wat een voortdurende bescherming biedt tegen erosie en een constante biologische activiteit bevordert. Bijvoorbeeld onderzaai van meerjarige klavers bij granen.
- Intermediaire bedekking: intermediaire bedekking bestaat uit het telen van planten tussen de hoofdgewassen tijdens perioden dat het perceel in rust is. Dit maakt efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte, voorkomt verlies van voedingsstoffen in de bodem en zorgt voor een beschermende bedekking wanneer de hoofdgewassen niet groeien.
Het is sterk aan te raden om te kiezen voor een bedekking van meerdere soorten bodembedekkers in plaats van één enkele bedekking. Een gediversifieerde bedekking biedt een breder scala aan voordelen voor de gezondheid van de bodem, de biodiversiteit en de veerkracht van de gewassen. Elke soort heeft zijn eigen toegevoegde waarde en het zou zonde zijn om ze niet allemaal te benutten!
Bodembedekking in agro-ecologie blijkt een essentiële strategie te zijn voor het bevorderen van duurzame landbouw met respect voor het milieu. Door de vruchtbaarheid van de bodem te behouden, water te conserveren en biodiversiteit te bevorderen, biedt bodembedekking een antwoord op de huidige uitdagingen voor de landbouw en draagt het bij aan de veerkracht van agrarische ecosystemen.
Door te kiezen voor een gediversifieerde aanpak die is aangepast aan hun context, kunnen boeren niet alleen de gezondheid van hun land behouden, maar ook de duurzaamheid van hun landbouwactiviteiten garanderen. Bij Farming for Climate moedigen we de toepassing van agro-ecologische praktijken zoals bodembedekking sterk aan, zodat we samen kunnen bouwen aan een duurzamere en veerkrachtigere landbouwtoekomst.
