Agro-ecologie is een alternatieve landbouwaanpak, waarbij wordt samengewerkt met de natuur, niet ertegen. Het richt zich op duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en ecologische veerkracht en op het creëren van zelfvoorzienende en veerkrachtige landbouwsystemen. Daartoe is agro-ecologie gebaseerd op de 13 beginselen van agro-ecologie van de FAO: 

1. Diversiteit: Bevorder de biodiversiteit en het gebruik van een verscheidenheid aan gewassen en dieren om de veerkracht van het systeem op te bouwen, de druk van plagen en ziekten te verminderen en de gezondheid van de bodem te ondersteunen.
2. Co-creatie van kennis: Stimuleer de actieve deelname van boeren, onderzoekers en andere belanghebbenden om kennis te genereren en te delen om agroecologische praktijken te verbeteren.
3. Synergieën: Bevorder positieve interacties tussen verschillende componenten van het agro-ecosysteem, zoals gewassen, dieren, bomen en water, om de efficiëntie en productiviteit te verhogen en tegelijkertijd de negatieve milieueffecten te verminderen.
4. Efficiëntie: Optimaliseren van het gebruik van hulpbronnen en minimaliseren van afval door het gebruik van efficiënte productiemethoden, recycling en andere duurzame praktijken.
5. Recycling: Bevorderen van het gebruik van organisch materiaal, voedingsstoffen en water door middel van recycling en hergebruik om afval te verminderen en de duurzaamheid van het systeem te verbeteren.
6. Veerkracht: Verbetering van het vermogen van agro-ecosystemen om zich aan te passen aan veranderende milieuomstandigheden en verstoringen, zoals klimaatverandering en extreme weersomstandigheden.
7. Menselijke en sociale waarden: Erkenning van het belang van menselijke waarden, zoals billijkheid, sociale rechtvaardigheid en respect voor culturele diversiteit, bij het vormgeven van agro-ecologische praktijken.
8. Voedselsoevereiniteit: Bevorderen van het recht van volkeren om hun eigen voedsel- en landbouwsystemen te definiëren, op basis van hun eigen waarden en behoeften.
9. Circulaire en solidaire economie: Stimuleer de ontwikkeling van lokale, circulaire en solidaire economieën ter ondersteuning van duurzame productie- en consumptiepatronen.
10. Verantwoord bestuur: Pleit voor beleid en instellingen die agroecologie ondersteunen en participatie en samenwerking tussen belanghebbenden vergemakkelijken.
11. Circulaire en inclusieve kennis: Stimuleer de ontwikkeling van lokale, circulaire en inclusieve kennissystemen die voortbouwen op traditionele en wetenschappelijke kennis.
12. Gezond en veilig voedsel: Bevorderen van de productie van gezond en veilig voedsel dat voorziet in de voedingsbehoeften van mensen en tegelijkertijd de milieueffecten tot een minimum beperkt.
13. Co-creatie van actie: Stimuleer de actieve deelname van landbouwers, onderzoekers en andere belanghebbenden aan het ontwerp en de uitvoering van agro-ecologische praktijken en beleidsmaatregelen.

Agro-ecologische landbouw is een manier van landbouw die de beginselen van de ecologie toepast op de landbouw. Agro-ecologie past een holistische systeembenadering toe op landbouw- en voedingssystemen, waarbij wordt getracht de ecologische, economische en sociale dimensies te combineren: de drie pijlers van duurzame ontwikkeling. De praktijken omvatten die van de biologische landbouw, regeneratieve landbouw, bodemconserveringslandbouw en permacultuur. Ze bestaan uit het werken met de natuur, het telen op levende grond, het produceren van gezond en kwaliteitsvol voedsel, het bevorderen van de ontwikkeling van de biodiversiteit, het behoud van de kwaliteit van bodem, lucht en water. Deze praktijken omvatten onder andere 

• geen grondbewerking, waardoor de structuur van de bodem wordt gerespecteerd en de populaties van verschillende micro-organismen en dieren in de bodemhorizonten in stand worden gehouden 
• bijna permanente bodembedekking om erosie te beperken en de bodem te structureren 
• bemesting op basis van natuurlijke inputs (groenbemesters, compost, enz.) om het niveau van het organische materiaal in de bodem te maximaliseren 
• agrobosbouw en de aanplant van levende hagen 
• gewasdiversificatie en -combinaties 
• Combinatie van dierlijke en plantaardige productie. 

Biologische landbouw heeft als doel om op een milieuvriendelijke manier voedsel te verbouwen, door het vermijden van het gebruik van pesticiden en chemische meststoffen. Biologische landbouw maakt gebruik van natuurlijke methoden om gewassen te beschermen en te bemesten. Producten die afkomstig zijn uit de biologische landbouw zijn gecertificeerd en voldoen aan strikte normen, wat hun duurzaamheid en gezonde aspect garandeert. 

Biologische landbouw verwijst naar de productie van gewassen of veeteelt zonder het gebruik van chemicaliën zoals pesticiden en chemische meststoffen. De praktijken zijn gebaseerd op een label dat garandeert dat de productie wordt uitgevoerd met respect voor strikte en gecontroleerde normen. In tegenstelling tot biologische landbouw, is agro-ecologie gebaseerd op principes en niet op een lastenboek. Kortom, agro-ecologie streeft naar verbetering van de gezondheid en kwaliteit van de bodem en is meer gericht op een systeembenadering. Biolandbouw kan zeker agroecologisch zijn, maar is het niet per definitie.

Duurzame landbouw heeft tot doel in de huidige en toekomstige voedselbehoeften te voorzien en tegelijkertijd de gezondheid van de bodem, de biodiversiteit, de natuurlijke hulpbronnen en de plattelandsgemeenschappen in stand te houden. Het is een veerkrachtige landbouw. Om dit te bereiken omvat duurzame landbouw een verantwoord gebruik van meststoffen en pesticiden, de bevordering van biodiversiteit en een efficiënt beheer van water en energie.  

Voorbeelden van duurzame landbouw zijn biologische landbouw, permacultuur en agro-ecologie. Al deze praktijken zijn erop gericht de negatieve effecten op het milieu tot een minimum te beperken en de veerkracht van landbouwecosystemen te vergroten. 

Regeneratieve landbouw of herstellende landbouw is gebaseerd op 5 basisprincipes. De bodem steeds zo veel mogelijk bedekt houden, de bodem zo min mogelijk verstoren, de diversiteit van de gewassen maximaliseren, levende wortels het hele jaar door in de bodem houden en, idealiter, vee integreren. 

Door gewasrotatie, mulching, compostering en holistisch graslandbeheer richt regeneratieve landbouw zich op het herstel van de biodiversiteit, waterbehoud en koolstofopslag. 

Bij de productie van duurzaam voeding houdt men rekening met de ecologische, sociale en economische gevolgen van voedselproductie, -verwerking, -distributie en -consumptie. Het is de bedoeling dat iedereen veilig en voedzaam voedsel krijgt, terwijl de negatieve gevolgen voor het milieu tot een minimum worden beperkt en de producenten en werknemers een billijke vergoeding krijgen. Duurzame landbouwpraktijken, verantwoorde voedselkeuzes en de vermindering van voedselverspilling zijn voorbeelden van belangrijke maatregelen voor duurzame voeding. 

De term “biodiversiteit” omvat alle levende wezens en ecosystemen (planten-, dieren- en microbiële soorten en de diversiteit van natuurlijke habitats en landschappen). De bescherming van de biodiversiteit is essentieel voor het behoud van gezonde ecosystemen en voor de duurzaamheid van de ecosysteemdiensten waarvan de mens afhankelijk is. 

De waterkwaliteit is afhankelijk van verschillende factoren zoals vervuiling, pH, temperatuur, verontreinigingen, voedingsstoffen en opgeloste zuurstof. Handhaving en herstel van de waterkwaliteit is cruciaal voor de gezondheid en het welzijn van de planeet. Een betere waterkwaliteit maakt een duurzamere landbouw mogelijk, en een duurzamere landbouw zorgt voor een betere waterkwaliteit.  

Agro-ecologische praktijken kunnen de waterkwaliteit verbeteren. Agro-ecologie is een benadering van de landbouw die duurzame en milieuvriendelijke landbouwpraktijken nastreeft en tegelijk de voedselproductie maximaliseert. Agroecologie kan een positief effect hebben op de waterkwaliteit. Door het gebruik van pesticiden en kunstmest te beperken en groene meststoffen te gebruiken, kan de hoeveelheid giftige chemicaliën in waterwegen en grondwater worden verminderd of gestopt. Ten tweede zijn de irrigatiemethoden die door agro-ecologie worden bevorderd, waterefficiënt (bv. conserveringslandbouw, druppelbevloeiing). Zij maken het mogelijk om waterverspilling tegen te gaan en het peil in rivieren en meren stabiel te houden. Ten slotte vermindert agro-ecologie de erosie door de aanplant van bomen en de toepassing van bodembedekkende gewassen, waardoor de waterafvloeiing wordt beperkt. 

Het vermogen van een economisch systeem om schokken of verstoringen (zoals economische crises, natuurrampen of marktveranderingen) te weerstaan, op te vangen en ervan te herstellen. Een veerkrachtig economisch systeem is in staat zich aan te passen en te transformeren om zijn werking en ontwikkeling op lange termijn in stand te houden, zelfs in moeilijke of onvoorziene economische omstandigheden.  

Een landbouwbedrijf kan bijvoorbeeld economische veerkracht bevorderen door zijn agro-ecologische praktijken, zoals 

• Gewasdiversificatie, waardoor de economische afhankelijkheid van één gewas of één markt wordt verminderd. In het geval van een andere vraag of een extreem weerjaar zal de boer minder snel in een onhoudbare economische situatie terechtkomen. 
• Verbetering van de gezondheid van de bodem 
• Gebruik van zaden of planten die aan de plaatselijke omstandigheden zijn aangepast.  

Bodemgezondheid verwijst naar het vermogen van de bodem om een ecologisch evenwicht te handhaven dat gunstig is voor de groei van alle elementen in de bodem (bv. planten, insecten, schimmels, mycorrhizae, bacteriën, enz.). Een optimale fysische, chemische en biologische samenstelling van de bodem stelt planten en organismen in staat de voor hun groei noodzakelijke voedingsstoffen en water op te nemen. Een levende – en dus gezonde – bodem helpt ongedierte en ziekten te reguleren. Een gezonde bodem maakt ook de vastlegging van koolstof in de bodem mogelijk, wat de opwarming van de aarde kan tegengaan. 

Koolstofvastlegging is het proces waarbij koolstof wordt opgeslagen in natuurlijke ecosystemen (bodems, bossen en oceanen). Koolstofdioxide wordt uit de atmosfeer gehaald en op lange termijn opgeslagen in de bodem, het bos of de oceaan. Zo kunnen we de klimaatverandering bestrijden en de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer verminderen.  

Agro-ecologie die de bodemkwaliteit verbetert, kan aanzienlijk bijdragen tot de vastlegging van koolstof in de bodem en zo de opwarming van de aarde helpen bestrijden. 

Carbon farming of Koolstoflandbouw is een duurzame manier van landbouw. De praktijk is erop gericht de hoeveelheid koolstof die in de bodem is opgeslagen, te vergroten en tegelijkertijd de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de gezondheid van de bodem en de ecosystemen te verbeteren. Om dit te bereiken maakt carbon farming gebruik van landbouwpraktijken zoals vruchtwisseling, mulching, compostering, begrazingsbeheer en boomaanplant om de koolstofopslagcapaciteit van de landbouw te verbeteren.  

Bij carbon farming kunnen landbouwers koolstofcertificaten verkopen voor de hoeveelheid koolstof die in hun bodem bijkomend is opgeslagen met behulp van duurzame landbouwpraktijken, die kunnen worden gekocht door bedrijven of organisaties die hun koolstofvoetafdruk willen compenseren. 

Wat is het verschil met agro-ecologie? Carbon farming is vooral gericht op het vastleggen van koolstof in de bodem, terwijl agroecologie gericht is op duurzame landbouw met systeemverandering, rekening houdend met de gezondheid van de bodem, biodiversiteit, duurzaamheid, veerkracht en de sociale en economische impact van de landbouw. 

Een koolstofkrediet (carbon credits) is een meeteenheid die staat voor een vermindering van één ton CO2-equivalent of een gelijkwaardige hoeveelheid andere broeikasgassen. Koolstofkredieten worden gebruikt om projecten te financieren die de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Ze kunnen worden gekocht en verhandeld op koolstofmarkten. Ze worden vaak gebruikt om doelstellingen op het gebied van broeikasgasemissiereductie of koolstofneutraliteit te bereiken.  

Een koolstofkrediet moet niet worden verward met een koolstofcertificaat. Koolstofcertificaten en koolstofkredieten ondersteunen inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.  

De term “koolstofkrediet” wordt vaak geassocieerd met gereglementeerde koolstofmarkten die grenzen stellen aan de uitstoot van broeikasgassen en bedrijven in staat stellen aan deze grenzen te voldoen door koolstofkredieten te kopen. Koolstofkredieten kunnen worden uitgegeven door entiteiten zoals regeringen of internationale organisaties en kunnen worden verhandeld op gereglementeerde markten. 

De term “koolstofcertificaat” wordt vaak gebruikt in de context van vrijwillige emissiereductieprojecten of koolstofcompensatieprogramma’s, waarbij organisaties certificaten kopen om hun broeikasgasemissies te compenseren. Koolstofcertificaten kunnen worden afgegeven door entiteiten zoals niet-gouvernementele organisaties of bedrijven die gespecialiseerd zijn in de certificering van emissiereductieprojecten. Koolstofcertificaten kunnen worden verhandeld op vrijwillige markten of rechtstreeks worden verkocht aan bedrijven of organisaties die hun broeikasgasemissies willen compenseren. 

Farming for Climate biedt geen koolstofkredieten of koolstofcertificaten aan en richt zich in plaats daarvan op het holistische concept van de boerderij en haar ecosysteem.   

Koolstofcompensatie of klimaatcompensatie is een proces waarbij de uitstoot van broeikasgassen wordt gecompenseerd om het milieueffect van menselijke activiteiten te verminderen. Het stelt ons in staat de klimaatverandering te bestrijden door een project te financieren dat een gelijkwaardige hoeveelheid koolstofdioxide vermindert of uit de atmosfeer verwijdert. Compensatieprojecten kunnen bestaan uit het planten van bomen, het financieren van hernieuwbare energie of het afvangen en opslaan van koolstof.  

Agro-ecologie en haar praktijken kunnen een positieve bijdrage leveren aan het opslaan van koolstof in de bodem. 

Bij Farming for Climate willen we een positieve bijdrage leveren aan koolstofvermindering door bedrijven de mogelijkheid te bieden agro-ecologische transitieprojecten te financieren. Deze projecten zullen dan koolstof vastleggen en opslaan in de bodem. Dankzij onze non-profit organisatie (een van onze sterke punten) is de impact lokaal, aangezien we uitsluitend met Belgische boeren werken. 

Koolstofneutraliteit (carbon neutrality) is een concept dat vaak door bedrijven wordt gebruikt als onderdeel van hun klimaatbeleid. Het bereiken van koolstofneutraliteit betekent dat de door een entiteit (zoals een bedrijf) geproduceerde broeikasgasemissies gelijk zijn aan de emissies die zij heeft weten te vermijden of te compenseren. Dit betekent dat alle resterende CO2- en andere broeikasgasemissies worden gecompenseerd door acties die dezelfde hoeveelheid van deze gassen uit de atmosfeer verwijderen. Deze acties kunnen bestaan uit het planten van bomen of het opslaan van koolstof in de bodem.  

Koolstofneutraliteit is een van de oplossingen waarover bedrijven en instellingen beschikken. Dankzij de vastlegging van koolstof in de bodem die de agro-ecologie mogelijk maakt door haar praktijken (geen grondbewerking, gebruik van groenbemesters, diversificatie van gewassen, enz. 

Science based targets (SBT) of wetenschappelijk gefundeerde doelstellingen zijn emissiereductiedoelstellingen die door een bedrijf of organisatie worden vastgesteld. Deze doelstellingen zijn in overeenstemming met de laatste wetenschappelijke gegevens over klimaatverandering. De doelstellingen zijn gericht op het bijdragen aan de internationale doelstelling om de opwarming van de aarde te beperken tot minder dan +1,5°C ten opzichte van de pre-industriële niveaus, door de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk en consistent te verminderen in overeenstemming met de aanbevelingen van wetenschappers. 

Agro-ecologie kan helpen om deze doelstellingen te bereiken door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en koolstofvastlegging in de bodem te verhogen. De duurzamere praktijken van agro-ecologie (zoals gewasrotatie, teeltbeheer, vermindering van chemische inputs en het gebruik van compost) dragen bij aan koolstofvastlegging in de bodem en verminderen daarmee de uitstoot van broeikasgassen. 

Groenbemesters zijn alternatieven voor chemische meststoffen. Het zijn planten die in landbouwgrond worden geteeld om de kwaliteit en de vruchtbaarheid ervan te verbeteren. Over het algemeen worden deze planten tussen de hoofdgewassen geteeld om bodemerosie tegen te gaan, organisch materiaal toe te voegen, stikstof uit de lucht te binden en de biodiversiteit in de bodem te vergroten. Deze planten worden vervolgens op de bodem gelaten en niet geoogst. Groenbemesters verbeteren de gezondheid van de bodem en dragen bij tot het herstel van landbouwecosystemen. 

Niet-kerende bodembewerking (“no-till”) is een landbouwtechniek die erin bestaat de bodem te bewerken zonder te ploegen (zonder de bodem te keren). Deze praktijk heeft tot doel het leven van de bodem in stand te houden door verstoring van ondergrondse ecosystemen te vermijden. Het verhoogt vervolgens het gehalte aan organisch materiaal en verbetert de bodemstructuur. Niet-kerende bodembewerking kan ook bijdragen tot de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen door het verbruik van fossiele energie te beperken en de vastlegging van koolstof in de bodem te bevorderen. 

Bij vruchtwisseling worden de gewassen op een bepaald perceel van het ene seizoen op het andere afgewisseld. De bodem blijft gezond door uitputting van voedingsstoffen te voorkomen, plagen en ziekten te beperken en de kwaliteit van de gewassen te verbeteren. Het kan ook helpen de uitstoot van broeikasgassen te verminderen door koolstof in de bodem op te slaan. 

Een levende bodem wordt gevormd door een gemeenschap van levende organismen (bacteriën, schimmels, regenwormen en bodeminsecten). Dankzij deze organismen worden veel belangrijke functies in ecosystemen mogelijk gemaakt. Deze omvatten 

• afbraak van organisch materiaal, 
• stikstofbinding, 
• regulering van het watergehalte in de bodem, 
• koolstofopslag, 
• levering van voedingsstoffen aan planten. 

Door een levende bodem kan de gezondheid van terrestrische ecosystemen en een duurzame voedselproductie worden bevorderd. 

Door duurzame landbouwpraktijken (vruchtwisseling, agroforestry, compostering, water- en nutriëntenbeheer, enz.) kunnen de gezondheid en de kwaliteit van de bodem worden verbeterd. Bodemregeneratie of bodemherstel bevordert het microbiële leven, de biodiversiteit en de koolstofopslag. Het vermindert ook erosie en bodemdegradatie. 

Bodemregeneratie is een belangrijke stap naar duurzamere en veerkrachtigere landbouwsystemen.